Năng lượng có vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất. Vậy năng lượng là gì và có những loại năng lượng nào? Hãy tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé.
Mục Lục
Năng lượng là gì?
Năng lượng trong tiếng Anh là Energy. Năng lượng được định nghĩa là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công của vật, là số đo liên quan đến sự chuyển động vật chất gồm từ trường và các hạt cơ bản. Trong lý thuyết tương đối, nhà khoa học Albert Einstein đã chỉ ra rằng giữa năng lượng với khối lượng của vật có sự liên hệ.
Trong vật lý, năng lượng được hiểu là đại lượng vật lý được chuyển đến một đối tượng để thực hiện công trên hoặc làm nóng. Định luật bảo toàn năng lượng có thể được chuyển đổi thành nhiều hình thức khác nhau nhưng không được tạo ra hoặc phá hủy.
Bên cạnh đó, năng lượng là khả năng làm biến đổi về trạng thái hoặc thực hiện công năng, tác dụng lên một hệ vật chất. Tất cả mọi hoạt động xung quanh chúng ta có thể diễn ra được là nhờ năng lượng và mỗi đối tượng lại sử dụng loại khác nhau.
Về cơ bản, có thể hiểu năng lượng là khả năng làm một việc gì đó, năng lượng có ở trong mọi thứ xung quanh và cần thiết cho hoạt động sống. Nhiên liệu cung cấp năng lượng cho xe chạy, năng lượng tạo ra điện áp cấp điện cho các hộ gia đình và doanh nghiệp sử dụng… Cơ thể chuyển thức ăn thành năng lượng để duy trì sự sống cho con người. Trong công nghiệp, các nguồn năng lượng đóng giúp vận hành các loại máy móc thiết bị, sử dụng cho hệ thống chiếu sáng, sản xuất hàng hóa…
Năng lượng là gì? Một số loại năng lượng phổ biến hiện nay
Xem thêm: Đường không năng lượng là gì?
Vai trò của năng lượng là gì?
Năng lượng có vai trò quan trọng trong cuộc sống sinh hoạt và tròng các hoạt động kinh doanh, sản xuất… Nó được xem như chất xúc tác giúp quá trình sản xuất được thực hiện và diễn ra trơn tru hơn.
Tuy nhiên, tổng số năng lượng trong tự nhiên cũng như nhân tạo là có hạn, bởi phụ thuộc vào những yếu tố đầu vào. Chúng ta không thể tạo ra hoặc tiêu hủy chúng mà chỉ có thể chuyển đổi hoặc biến đổi nó.
Các loại năng lượng là gì?
Năng lượng thủy điện
Thủy điện được tạo ra bởi thể năng của dòng nước làm chạy các tuabin máy phát điện. Do đó, việc xây dựng các nhà máy thủy điện phụ thuộc vào nhiều yếu tố môi trường, địa lý. Loại năng lượng này có thể được sử dụng trong hầu hết mọi ngành công nghiệp, đặc biệt là những ngành công nghiệp sản xuất đòi hỏi tiêu thụ một lượng điện năng rất lớn như chế tạo máy, sản xuất nhôm… So với những loại nhiên liệu hóa thạch, thủy điện giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu, nhân công và cũng ít tạo nên tác động tiêu cực đến môi trường.
Trên thế giới, thủy điện cũng là 1 trong những loại được ưa chuộng chiếm tỷ trọng 22% tổng năng lượng sử dụng trên thế giới. Đây cũng là một trong những nguồn năng lượng được sử dụng phổ biến nhất ở Việt Nam hiện nay.
Năng lượng từ than đá
Trong lịch sử, than đá được sử dụng để tạo ra năng lượng từ rất sớm. Từ cuối thế kỉ 19, việc sử dụng than đá cho các ngành công nghiệp đã trở nên phổ biến và phát triển vào đầu thế kỉ 20 khi ngành công nghiệp luyện kim lên ngôi.
Tuy nhiên, than đá là loại năng lượng hóa thạch có tốc độ phục hồi rất chậm, việc khai thác và sử dụng than đã suy giảm nhanh chóng nên giá thành cũng bị đẩy lên cao, đồng thời gây nhiều ảnh hưởng xấu đến môi trường. Hiện nay, dù vẫn còn một số nhà máy công nghiệp sử dụng năng lượng than đá, nhưng đa phần các doanh nghiệp đều hướng đến những nguồn năng lượng hiệu quả, có chi phí thấp hơn và bảo vệ môi trường.
Năng lượng từ dầu mỏ, khí đốt
Nửa sau thế kỷ 20, khí đốt và dầu mỏ bắt đầu được ưa chuộng, đóng góp vào sự phát triển của nhiều ngành nghề, điển hình là ngành công nghiệp hóa chất, hóa dầu. Tính đến thời điểm hiện tại, khí đốt và dầu mỏ vẫn giữ một vai trò quan trọng trong cuộc sống và hoạt động sản xuất trên thế giới.
Tương tự như than đá, dầu mỏ và khí đốt cũng là những loại nguyên liệu gần như không thể phục hồi nên trữ lượng cũng có dấu hiệu giảm dần. Do đó, các doanh nghiệp hiện nay đều hướng tới việc sử dụng các loại năng lượng có nhiều tiềm năng và đem lại hiệu quả cao.
Năng lượng là gì? Một số loại năng lượng phổ biến hiện nay
Xem thêm: Tìm hiểu nguồn gốc và ứng dụng của năng lượng khí đốt
Năng lượng hạt nhân
Năng lượng hạt nhân mang lại hiệu suất cao và ít phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên hay vị trí địa lý. Bên cạnh đó, năng suất và khả năng cung ứng của năng lượng hạt nhân vô cùng lớn nên phù hợp cho mọi ngành công nghiệp, bao gồm cả những ngành có nhu cầu về điện, tiêu thụ năng lượng rất lớn.
Năng lượng hạt nhân đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao với khả năng rủi ro lớn khi gặp sự cố nên ở nhiều quốc gia việc sử dụng nguồn năng lượng này không được khuyến khích thậm chí là ngăn cấm. Loại năng lượng này thường được phát triển mạnh ở các quốc gia phát triển, có nguồn nguyên liệu tự nhiên ít như Nhật Bản.
Năng lượng tái tạo
Năng lượng tái tạo dùng để chỉ các loại năng lượng được tạo nên bởi những nguồn vô hạn như từ mặt trời, gió, địa nhiệt, thủy triều… Đây là nguồn năng lượng sạch và bảo vệ môi trường nên được nhiều quốc gia khuyến khích sử dụng thay cho các nguồn nguyên liệu hóa thạch hữu hạn.
Năng lượng mặt trời
Loại năng lượng này được sử dụng dưới cả hai dạng phổ biến là nhiệt và điện. Tại Việt Nam hiện nay, loại năng lượng này bắt đầu trở nên phổ biến và được ứng dụng vào công việc sản xuất. Trong ngành công nghiệp, năng mặt trời được dùng trong những mục đích khác nhau như đun nước, sấy nông sản, điều chỉnh nhiệt, sản xuất pin quang điện, cung cấp điện cho các loại máy móc…
Năng lượng địa nhiệt
Là nguồn năng lượng lấy từ trong tâm Trái đất, được khai thác và sử dụng dưới cả hai dạng điện và nhiệt. Tại một số quốc gia như Mỹ, Pháp, Ý, Nhật Bản… việc sử dụng và khai thác nguồn nhiệt này đang được khuyến khích và nhân rộng.
Tại Việt Nam đã có nhà máy điện nhiệt đầu tiên nhưng vẫn chưa được nhiều người biết đến và chú trọng. Có lẽ, phải một khoảng thời gian nữa, loại năng lượng này mới được các ngành công nghiệp ở nước ta sử dụng trong sản xuất.
Năng lượng gió
Năng lượng gió được tạo ra từ luồng không khí chuyển động bên trong khí quyển. Vì gió thổi đều đặn nên có thể xem đây là một nguồn cung cấp năng lượng liên tục cho các tuabin, hoặc dùng cho việc vận hành một số loại máy móc thiết bị và sản xuất điện.
Hy vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn đọc hiểu được năng lượng là gì và các loại năng lượng phổ biến hiện nay.
