Lỗ Ban là ai? Lỗ Ban phát minh ra gì? Bạn đọc hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để có giải đáp chi tiết cho thắc mắc ở trên.
Mục Lục
Lỗ Ban là ai? Tiểu sử về Lỗ Ban
Lỗ Ban, tên khai sinh là Công Thâu Ban, đây là một nhân vật kiệt xuất trong lịch sử Trung Hoa cổ đại. Có tài liệu ghi chép lại ông được sinh ra tại nước Lỗ – nay thuộc khu vực tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc – và sống vào thời kỳ Xuân Thu (khoảng năm 770–476 TCN). Cha ông là Công Thâu Hiền – Người có hiểu biết trong nghề thủ công.
Có ghi chép khác cho rằng Lỗ Ban không phải là người Sơn Đông mà là cư dân thuộc vùng Túc Châu, Đôn Hoàng, nay thuộc huyện Đôn Hoàng tỉnh Cam Túc và sống vào giai đoạn Chiến Quốc (475 – 221 TCN). Ông được miêu tả là nghệ nhân tài hoa, có khả năng sáng chế những công cụ cơ khí độc đáo. Trong đó nổi bật là chiếc diều gỗ có thể chở người được ông dùng để giúp người bay lên không trung làm nhiệm vụ trinh sát các thành trì của nước Tống – Phát minh mang dáng dấp của nguyên mẫu và thiết bị hàng không cổ xưa.
Theo tương truyền Lỗ Ban chào đời vào một buổi chiều mùa xuân, ngày 7 tháng 5 năm 507 TCN. Ở thời điểm ông sinh ra, trời đất dường như chuyển mình xuất hiện một đàn sếu trắng bay lượn vòng tròn trên bầu trời, đồng thời không khí tràn ngập hương thơm thanh khiết khiến mọi người xung quanh kinh ngạc. Theo người xưa tin rằng đó là điềm lành báo hiệu xuất hiện của một người mang theo sứ mệnh lớn, Lỗ Ban đã trở thành biểu tượng của trí tuệ và sáng tạo trong nền văn minh Trung Hoa.
Dù những chi tiết kỳ bí ấy có thể chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng dân gian, được lưu truyền để ca ngợi một nhân vật lỗi lạc, nhưng chúng cũng phản ánh sự kính trọng sâu sắc mà hậu thế dành cho ông – một người góp công lớn trong việc nâng tầm kỹ thuật và văn hóa Trung Quốc cổ đại.
Ngay từ khi còn nhỏ, Lỗ Ban đã thể hiện tư chất đặc biệt, nhanh nhạy, học đâu hiểu đó. Ông sớm thành thạo nghề mộc, điêu khắc đá, và nhiều kỹ thuật thủ công khác. Với đôi tay khéo léo và trí óc vượt trội, ông đã sáng chế ra vô số công cụ tiện lợi, đóng góp vào sự tiến bộ trong xây dựng và sản xuất thời bấy giờ. Không chỉ làm thợ, ông còn là người truyền dạy kỹ nghệ cho thế hệ sau, tạo nền móng cho ngành thủ công kỹ thuật Trung Hoa.
Lỗ Ban không chỉ được biết đến là một bậc thầy về nghề mộc, mà còn được coi là tổ sư của ngành xây dựng, điêu khắc và thiết kế nội thất. Thợ thủ công các nghề liên quan đến xây dựng đều xem ông như vị tổ nghề, người khai sáng và truyền cảm hứng cho họ.
Có thể thấy rằng Lỗ Ban là một trong những nhà sáng chế có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lịch sử Trung Quốc. Vừa là thợ mộc, kỹ sư, vừa là người phát minh các công cụ tiên tiến cho thời đại của mình, ông còn được dân gian tôn kính như một vị thần hộ mệnh của thợ xây và các nhà thầu công trình.
Lỗ Ban là người nhanh nhẹn, học đâu hiểu đó sớm thành thạo nghề mộc, đá…
Xem thêm:
- Tìm hiểu ai là người phát minh ra điện thoại?
- Giấy được phát minh vào năm nào? Cách làm ra giấy như thế nào?
Lỗ Ban phát minh ra gì?
Có rất nhiều các công cụ lao động và sản xuất do Lỗ Ban phát minh như móc khoan, máy nghiền đá, xẻng, thước đo, dụng cụ đo góc… Chính điều này đã tạo ra nền tảng cho nhiều ngành nghề thủ công và xây dựng. Các sáng chế này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả lao động mà còn đóng vai trò to lớn trong việc cải thiện đời sống con người. Đến nay nhiều công cụ trong số đó vẫn đang được ứng dụng, tuy nhiên hình dạng và nguyên lý có phần được cải tiến để phù hợp với thời đại.
Một trong những phát minh mang tính biểu tượng nhất chính là thước Lỗ Ban. Thước không đơn thuần là công cụ đo đạc mà còn giúp con người kiến tạo không gian sống hài hòa, an toàn và hợp mệnh. Trải qua bao thế hệ đến nay thước Lỗ Ban vẫn được tin dùng rộng rãi, đặc biệt trong xây dựng nhà cửa, thiết kế nội thất, bàn thờ, mồ mả…
Thước là một trong những phát minh nổi tiếng của Lỗ Ban
Nguồn gốc phát minh ra thước Lỗ Ban
Theo truyền miệng Lỗ Ban và Văn Công đều là những thợ thủ công tài ba, tuy nhiên tài năng của Lỗ Ban vẫn luôn cao hơn một bậc nên Văn Công luôn xảy ra sự ghen tị.
Trong một lần cả hai người cùng phụng mệnh nhà vua để xây dựng tòa cung điện. Lúc không ai chú ý, Văn Công đã cưa ngắn cây thước dùng đo độ dài của Lỗ Ban làm cho cây thước từ một thước rưỡi ngắn lại thành một thước bốn tấc một phân.
Những đệ tử của Lỗ Ban có dùng thước này để đo vật liệu gỗ cho đến khi gỗ cắt xong xuôi mới phát hiện ra độ dài bị sai. Tuy nhiên thời gian quá gấp, không đủ vật liệu nên Lỗ Ban đã dùng đá bù vào phần gỗ bị thiếu sau đó nhận được kết quả tòa cung điện lại càng kiên cố hơn, đẹp hơn.
Nhà vua hài lòng và hỏi Lỗ Ban vì sao lại có ý tưởng hay như vậy, Lỗ Ban cười đáp, đó là nhờ cây thước mà Văn Công đưa cho đấy thôi. Từ câu chuyện này Văn Công đã tâm phục khẩu phục, đến ngày nay cây thước đó vẫn được truyền lại.
Thước Lỗ Ban qua các thời kỳ
Ở thời kỳ phong kiến
Dưới các triều đại phong kiến Trung Hoa, thước Lỗ Ban dần được cải tiến và điều chỉnh cho phù hợp với từng hệ thống đo lường cụ thể theo thời gian. Từ một công cụ truyền thống của thợ mộc, nó đã trở thành chuẩn mực trong xây dựng các công trình dân dụng và tôn giáo, như nhà ở, đình chùa, cung điện,…
Trong giai đoạn này, thước Lỗ Ban được phân chia rõ ràng thành hai loại chính:
- Thước Dương Trạch (42,9 cm): Áp dụng cho các công trình liên quan đến người sống như nhà cửa, bàn thờ, cửa chính, nội thất,…;
- Thước Âm Trạch (38,8 cm): Dùng để đo đạc phần mộ, tiểu quách, hoặc các công trình phục vụ việc an táng.
Mỗi đơn vị trên thước được chia thành các cung phong thủy mang ý nghĩa “cát” (tốt) hoặc “hung” (xấu). Người dân và thợ xây sử dụng thước không chỉ để đo lường vật lý mà còn như một công cụ chọn kích thước hợp phong thủy, mong mang lại tài lộc và tránh điều xui rủi.
Thời cận đại
Bước sang các triều đại Minh – Thanh (thế kỷ 14–19), thước Lỗ Ban đã trở nên cực kỳ phổ biến tại Trung Quốc và dần được truyền bá đến các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Tại Việt Nam, công cụ này nhanh chóng được các thợ mộc, thợ xây dựng và các thầy phong thủy ứng dụng rộng rãi, từ việc dựng nhà đến chọn kích thước bàn thờ và xây mộ. Cũng trong thời kỳ này, nhiều phiên bản địa phương của thước Lỗ Ban bắt đầu hình thành, tùy theo điều kiện văn hóa và nhu cầu sử dụng ở từng vùng miền.
Thời hiện đại
Ở thời đại ngày nay, mặc dù công nghệ xây dựng đã phát triển vượt bậc, thước Lỗ Ban vẫn giữ được giá trị nhất định, đặc biệt trong các công trình mang tính truyền thống, tâm linh hoặc liên quan đến phong thủy.
Một số thay đổi đáng chú ý trong thời kỳ hiện đại:
- Chuẩn hóa về kích thước: Tại Việt Nam, các phiên bản thước Lỗ Ban thông dụng nhất hiện nay gồm:
- 52,2 cm: Thường sử dụng cho đồ nội thất, thiết kế nhỏ;
- 42,9 cm: Áp dụng trong nhà ở, cửa, cổng;
- 38,8 cm: Dành cho phần mộ, đồ thờ.
- Ứng dụng công nghệ số: Thước Lỗ Ban không còn chỉ là dạng thước cứng truyền thống. Phiên bản số hóa hiện có mặt trên các ứng dụng điện thoại, website hoặc phần mềm thiết kế, giúp người dùng dễ dàng tra cứu các cung tốt – xấu trong từng kích thước.
Cùng với sự phát triển của công nghệ hiện đại, thước Lỗ Ban ngày càng được cải tiến chính xác giúp ích nhiều cho những kiến trúc sư, thợ xây dựng và người tiêu dùng trong quá trình kiến tạo không gian sống hoàn hảo. Hy vọng qua bài viết ở trên bạn đọc đã có lời giải đáp chi tiết cho thắc mắc: Lỗ Ban phát minh ra gì? Từ đó sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích.
