Khác với điện 1 pha, dòng điện 3 pha phải sử dụng 4 dây để truyền tải điện do đó việc đo lường cũng cần phải có công tơ điện được thiết kế phù hợp, cách đấu dây và cách đọc chỉ số công tơ điện 3 pha cũng có sự khác biệt rất lớn.
Công tơ điện 3 pha trực tiếp
Công tơ điện 3 pha trực tiếp sử dụng cho mạch 3 pha có Aptomat tổng dưới 100A
Cách đấu dây
Các bước thực hiện lắp đặt và đấu nối công tơ điện 3 pha trực tiếp rất đơn giản. Nhưng cần phải lưu ý làm chính xác các bước tránh sự nhầm lẫn, nếu sơ xuất có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Trước khi thực hiện đấu nối công tơ điện 3 pha cần phải ngắt điện đến tủ điện bằng cách ngắt aptomat nguồn.
- Tiếp theo định vị vị trí lắp công tơ, dùng kìm hoặc dao tách vỏ dây cáp 3 pha. Cần phải thực hiện cẩn thận tránh trường hợp làm mất lớp bảo vệ bên trong làm hở điện gây nguy hiểm.
- Sử dụng kìm kẹp code kẹp và giữ chặt đầu dây tác dụng để tránh hiện tượng lỏng dây trong quá trình siết chặt tiếp xúc giữa dây cáp với đồng hồ điện.
- Mở nắp công tơ điện, quan sát kỹ sơ đồ hướng dẫn đối nối trên nắp.
Thông thường trên công tơ điện 3 pha trực tiếp sẽ có 8 điểm được đánh số từ 1 đến 8.
Để thuận tiện cho việc đấu nối ta chia 8 điểm thành 4 nhóm như sau:
- Nhóm A: 1 vào – 2 ra
- Nhóm B: 3 vào – 4 ra
- Nhóm C: 5 vào – 6 ra
- Nhóm D: 7 vào – 8 ra
Trong các nhóm đã chia ở trên, các nhóm A, B, C là nhóm dây pha, nhóm D là nhóm dây trung tính.
Quan sát sơ đồ bên dưới để hiểu cách đấu nối dây của công tơ.
Sơ đồ đấu dây công tơ điện 3 pha trực tiếp
>>>>Xem thêm: Điện 3 pha là gì? Lý thuyết cơ bản về mạch điện xoay chiều 3 pha
Hướng dẫn đọc chỉ số
Hiện nay công tơ trực tiếp phổ biến gồm các loại: 10(20)A, 20(40)A, 30(60)A, 50(100)A. Cách đọc chỉ số công tơ điện 3 pha trức tiếp cũng rất đơn giản và giống nhau do đó khi đọc chỉ số không cần phải thêm hệ số.
Chỉ số trên công tơ điện 3 pha trực tiếp
Công tơ điện 3 pha 10(20)A có chỉ số bao gồm 6 số. Trong đó có 5 số màu đen biểu thị giá trị kWh và 1 số cuối cùng màu đó biểu thị giá trị 0,1kWh.
- Ví dụ: chỉ số hiển thị trên đồng hồ điện 3 pha 10(20)A là 009669 sẽ biểu thị giá trị tiêu thụ điện là 966.9 kWh.
Các loại công tơ điện 20(40)A, 30(60)A, 50(100)A dùng để đo điện năng tiêu thụ ở mức lớn hơn nên chỉ số gôm 6 số màu đen, toàn bộ biểu thị giá trị giá trị kWh.
- Ví dụ: 6 số trên công tơ điện là 009669 tức là điện năng tiêu thụ sẽ là 9669kWh
Công tơ điện 3 pha gián tiếp
Công tơ điện 3 pha gián tiếp sử dụng cho mạch 3 pha có Aptomat tổng trên 100A
Cách đấu dây
Các bước thực hiện đấu dây công tơ điện 3 pha gián tiếp về cơ bản cũng gần giống với đấu cô tơ trực tiếp. Tuy nhiên sau khi treo xong công tơ vào tủ điện, mở nắp bảo vệ ra sẽ thấy hướng dẫn đấu nối dây gồm 11 điểm được kí hiệu bằng số từ 1 đến 11 theo thứ tự từ trái qua phải.
Có thể chia 11 điểm thành 4 nhóm như sau:
- Nhóm A: Tín hiệu điện áp pha A (đầu số 2) và tín hiệu dòng pha A (đầu số 1 và đầu số 3)
- Nhóm B: Tín hiệu điện áp pha B (đầu số 5) và tín hiệu dòng pha A (đầu số 4 và đầu số 6)
- Nhóm C: Tín hiệu điện áp pha C (đầu số 8) và tín hiệu dòng pha A (đầu số 7 và đầu số 9)
- Nhóm trung tính N: Các tín hiệu điện áp trung tính gồm đầu số 10 và đầu số 11 đã được nối với nhau.
Sơ đồ đấu nối công tơ điện 3 pha gián tiếp như sau:
Sơ đồ đấu dây công tơ điện 3 pha gián tiếp
>>>>Những điểm cần lưu ý khi đấu nối dây cho công tơ:
- Ngõ ra thứ cấp biến dòng đo lường pha A thì nối vào tín hiệu dòng pha A, có ký hiệu đầu (k) và cuối (l), không được lẫn lộn.
- Khi luồn dây qua lỗ biến dòng cần phải đúng chiều K qua L, không được lẫn lộn.
- Tín hiệu áp của pha nào phải nối đúng vào pha đó.
- Tín hiệu nối phải đảm bảo bền vững.
Khi để xảy ra một trong những sai sót kể trên sẽ dẫn đến sai số rất lớn trong kết quả đo điện năng tiêu thụ.
Ngoài ra việc chọn lựa công tắc nguồn đề bảo vệ mạch điện 3 pha (Aptomat, Rơle nhiệt,…) cần phải tuân theo nguyên tắc bảo vệ 2 cấp. Ngoài thiết bị bảo về chính (cấp 1) cần phải có thiết bị bảo vệ dự phòng (cấp 2) để đảm bảo ăn toàn cho mạch điện khi xảy ra sự cố.
Đọc chỉ số
Cũng giống như công tơ điện 3 pha trực tiếp 10(20)A, chỉ số hiện thị trên công tơ điện 3 pha gián tiếp cũng bao gồm 6 chữ số, 5 đen và 1 đỏ.
Về cách đọc cơ bản là giống nhua nhưng muốn tính điện năng tiêu thụ thực tế cần phải nhân thêm hệ số biến dòng điện và biến áp đo lường.
Ví dụ: 6 số hiển thị là 006996 sẽ đọc là 699,6kWh.
Với tỉ số biến dòng điện như hình trên là 100/5A = 20 lần.
Ta sẽ tính được điện năng tiêu thụ thực tế là: 699,96*20 = 13.992kWh
