Bạn hiểu năng lượng ATP là gì và có vai trò như thế nào đối với những người tập gym. Những thông tin liên quan đến nguồn năng lượng này được rất nhiều người quan tâm và cùng nhau bàn luận. Dưới đây các chuyên gia hàng đầu đã tổng hợp và chia sẻ cụ thể về năng lượng ATP, mọi người hãy cùng nhau tìm hiểu nhé!
Mục Lục
Năng lượng ATP là gì?
Năng lượng ATP là gì? Năng lượng ATP hay còn được gọi là Adenosine triphosphate. Đây là phân tử mang năng lượng, có chức năng đối với quá trình vận chuyển năng lượng đến những nơi cần để tế bào sử dụng. Đối với phần cơ bắp, hay cụ thể hơn đó là từng tế bào trong cơ thể bạn, ATP chính là nguồn năng lượng để cơ thể hoạt động.
Năng lượng ATP là gì?
>>> Tìm hiểu về cách đo dòng điện 1 chiều
Theo đó, cơ chế hoạt động của năng lượng ATP là khi một tế bào cần năng lượng, khi đó nó sẽ phá vỡ ATP nhằm tạo thành adenosine diphosphate (ADP), một phân tử photphat tự do và sẽ giải phóng 12kcal năng lượng phục vụ cho mục đích vận động, tập luyện. Nguồn năng lượng này được sử dụng để phục hồi ATP được phân giải từ những thành phần tinh bột, chất béo, đạm.
Vai trò của năng lượng ATP đối với người tập gym
Với một số những thông tin được chia sẻ ở trên thì mọi người cũng đã hiểu được về năng lượng ATP là gì. Vậy, vai trò của nguồn năng lượng này đối với sức khỏe như thế nào?
Chắc chắn một điều rằng từ trước đến nay đã có không ít người lần tưởng rằng hàm lượng chất dinh dưỡng từ thức ăn chính là nguồn năng lượng sống mà chúng ta hay dùng. Nhưng trên thực tế thì sau khi tiêu hóa thức ăn, cơ thể khi đó sẽ dự trữ những chất dinh dưỡng ở dạng carbohydrates (tinh bột), fat (chất béo) hay protein (chất đạm). Những chất này lại được phân giải thành hợp chất đơn giản hơn đó là acid amin, acid béo, glucose, sẽ theo đường máu vận chuyển đến từng tế bào.
Những những tế bào không thể nào trực tiếp lấy năng lượng từ các chất dinh dưỡng này. Do đó, chúng ta cần có những hệ năng lượng nhằm có thể tiến hành xử lý, biến đổi chúng thành năng lượng ATP. Những ATP này sẽ dự trữ, cung cấp thêm năng lượng có thể dùng được cho những tế bào khi cần thiết.
Tìm hiểu về quá trình tổng hợp năng lượng ATP
Nguồn năng lượng ATP trong cơ thể sẽ được tổng hợp chủ yếu thông qua 2 con đường cụ thể như sau:
Tìm hiểu về quá trình tổng hợp năng lượng ATP
>>> Quan tâm thêm về sự khác biệt giữa dòng điện xoay chiều và dòng điện 1 chiều
Hệ Lactic
Khi luyện tập nguồn năng lượng ở trong cơ thể sẽ tiêu hao đi rất nhiều, khi đó cơ thể sẽ tái tổng hợp ATP bằng cách phân giải yếm khí đường glucose. Từ đó, phản ứng sẽ sinh ra axit lactic gây tình trạng mệt mỏi cho cơ. Do đó, hệ năng lượng này có tên gọi tương ứng là hệ Lactic. Ở trong hệ này, có khoảng tầm 12 phản ứng hóa học diễn ra nhằm tạo thành ATP kéo dài từ khoảng 20 giây đến hơn 1 phút.
Các bạn cũng nên biết rằng hệ năng lượng Lactic sẽ có công suất lớn hơn gấp 1.5 lần so với hệ oxy, không cần sự tham gia của oxy, vì vậy sẽ không mất thời gian để tim cũng như phổi hoạt động nhịp nhàng cùng với nhau.
Nhưng hệ Lactic cũng có một hạn chế đó là khi axit lactic sinh ra đã ức chế từng men phân giải glycogen sẽ khiến lượng glycogen trong cơ bắp và gan không bao giờ được dùng đến mức cạn kiệt. Khi cơ thể hoạt động tối đa, sự phân giải glycogen yếm khí cũng chỉ xảy ra không quá 25% lượng glycogen dự trữ.
Hệ năng lượng Oxy
Hệ này sẽ dùng 2 chất chính cho hoạt động co cơ đó là chất béo và đường. Trong trường hợp nếu cơ bị đói, protein khi đó cũng có thể chia thành từng axit amin, được dùng nhằm tạo ra được ATP cung cấp năng lượng cho cơ thể. Hệ năng lượng oxy sẽ dùng tinh bột nhằm để phân giải trước, tiếp đến chất béo, cuối cùng sẽ là protein nếu cần thiết. Chất béo và đường khi phân giải sẽ có công suất, dung lượng năng lượng cũng sẽ khác nhau.
Ở trong hệ năng lượng Oxy phân giải chất béo sẽ sản sinh ra nhiều năng lượng hơn so với oxy hóa đường. Do khi mỡ trong cơ thể có trữ lượng rất lớn, sẽ chiếm khoảng tầm 15 – 30% khối lượng cơ thể, cũng có thể cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động liên tục kéo dài đến cả hàng chục ngày.
Đối với hệ năng lượng oxy phân giải chất béo khi đó sẽ sản sinh ra nhiều năng lượng hơn so với oxy hóa đường. Lý giải cho điều này là vì khi mỡ ở trong cơ thể sẽ trữ lượng rất lớn, thông thường chiếm 15 – 30% khối lượng của cơ thể, cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể được hoạt động liên tục, kéo dài đến cả hàng chục ngày.
Hệ Phosphagen
Điểm nổi bật nhất của hệ này đó là công suất lớn nhất, gấp 3 lần so với hệ lactic, gấp 4 lần hệ oxy. Hệ thống này còn có thể đáp ứng nhu cầu năng lượng cao của cơ bắp, tuy nhiên chỉ trong vòng 8 – 10 giây.
Phương pháp tối ưu hóa năng lượng ATP
Nhằm có thể tối ưu hóa được nguồn năng lượng ATP, dưới đây các chuyên gia hàng đầu trong giới thể thao đã chia sẻ đến với mọi người một số phương pháp cụ thể như sau:
Phương pháp tập luyện sức mạnh bùng nổ
Như chúng ta được biết sức mạnh không chỉ đến từ cơ bắp. Vì vậy, phương pháp luyện sức mạnh không đồng nghĩa với việc chỉ tập trung vào từng khối cơ bắp như tập thể hình. Sức mạnh được hiểu đó là khả năng phát lực lớn cực đại trong một khoảng thời gian ngắn. Hoặc nói một cách khác, phương pháp này sẽ giúp cho các bạn có được khả năng dùng nguồn năng lượng ATP dự trữ của mình trong khoảng thời gian cực ngắn. Nhưng tùy vào nhu cầu cũng như thể trạng, các bạn có thể lựa chọn một trong số những bài tập cụ thể như sau:
+ Luyện cơ phát lực bùng nổ trong thời gian ngắn nhất như: Full clean, Power clean, Jerk,…
+ Luyện cơ hấp thụ lực nhanh: depth jump, high box jump, broad jump,…
+ Luyện tập rút ngắn về thời gian thực hiện: mọi người có thể áp dụng toàn bộ các bài tập, nhưng sau mỗi lần thực hiện thì cần phải giảm thời gian một ít cho set tập kế tiếp.
Phương pháp Intensive Tempo Run
Đối với mỗi người khi đó sẽ có ngưỡng Lactate khác nhau. Nhằm để luyện tập những bài tập mở rộng, việc đầu tiên chúng ta cần phải làm đó là xác định được ngưỡng Lactate của mình đến mức nào. Thời điểm hiện tại những vận động viên chuyên nghiệp sẽ tiến hành kiểm tra chỉ số thể lực VO2max thông qua những thiết bị đo nhịp tim và tốc độ GPS.
Nhưng đối với những vận động viên nghiệp dư thường không đủ điều kiện cơ sở vật chất sẽ rất khó áp dụng cách đo này. Do đó, nhiều người trong số họ sẽ dùng đến phương pháp Intensive Tempo Run để ước chừng được ngưỡng Lactate của mình.
Về cơ bản, phương pháp này đó là bài tập chạy ở 75-95% sức lực của người tập và xen kẽ là từng quãng nghỉ ngắn. Nhưng các bạn cũng cần phải cân nắng trước khi thực hiện bởi phương pháp Intensive Tempo Run được nhận định là khá đau đớn. Bởi trong suốt quá trình này, cơ bắp của bạn luôn ở trong môi trường axit cao. Bên cạnh đó, các bạn cần phải bảo đảm được thời gian nghỉ giữa từng buổi tập ITR ít nhất là 48h để cơ thể kịp hồi phục và thích nghi nhé.
Phương pháp Extensive Tempo Run
Đối với phương pháp này, người tập không cần phải chạy thật nhanh mà chủ yếu rèn luyện về sức bền. Vì vậy, các bạn chỉ cần chạy với 60 – 80%, sức lực trên nhiều khoảng cách khác nhau, xen kẽ sẽ là thời gian nghỉ ngắn. Tuy không thể chịu được những cơn đau nhức cơ như ITR nhưng người tập ETR cũng sẽ có cảm giác khó thở. Do đó, hệ Oxidative lúc này luôn bị thúc ép hấp thụ oxy và tạo ra từng ATP liên tục.
Lời kết
Hy vọng những thông tin ở trên đã giúp cho mọi người được hiểu rõ về năng lượng ATP là gì và vai trò đối với sức khỏe. Đồng hành cùng chuyên trang này để biết thêm được nhiều kiến thức hữu ích khác các bạn nhé!
